✅ Görsel & Fiziksel Olgunluk Kriterleri:
• Başakların eğilmesi (nodding): Tam olgunluğa yaklaşan başaklar sapla paralel şekilde aşağıya sarkar; bu, tanelerin iç neminin düştüğünün göstergesidir.
• Sapların kuruması ve kırılabilir olması: Saplar elle büküldüğünde kolay kırılıyorsa, olgunluk yaklaşmıştır.
• Tanelerin sertleşmesi: Başaklardan alınan taneler tırnakla zor iz bırakır ve ısırıldığında çatlar.
✅ Nem İçeriği:
• Depolama için ideal nem: %12–14
• Hasat zamanı nem: %13–15 civarında olmalıdır. %16–18’e kadar doğrudan kombine edilebilir; ancak 18’i geçerse kalite düşebilir.
• Türkiye’ye dair kaynaklar: nem %13’ün altına düştüğünde hasat önerilir.
⚙️ Hasat Sırasında Nelere Dikkat Etmeli?
A) Biçerdöver/Kombine Ayarları
• Tambur devri: Arpa için silindir hızı 250–350 d/d önerilir; taneleri kırmadan verimli harman için doğru ayar şart.
• Batör ve eleme sistemleri: Elek açıklığı ve batör ayarları yabancı maddeyi ayırmalı, hasat sonrası temiz bir ürün sağlamalıdır.
B) Zamanlama & Hava Koşulları
• Sabah saatlerinde nem yüksek olduğundan, mümkünse sabah 10’dan sonra taneler daha kuruyken hasada başlamak mantıklıdır.
• Yağış riski olan günlerde başak tamamen sararmadan, nem uygun seviyeye indiğinde hızlıca hasat yapılmalı; aksine dane dökülmesi, küflenme riski artar.
C) Dane Kırılma ve Yabancı Madde
• Gecikmiş veya yüksek nemde hasat: dane dökülmesi, küf, yabancı madde artışı gibi sorunlara yol açar.
• Erkenden hasat edilirse dane yumuşak kalır, kırılmalar olur; bu da kalite düşüşüne neden olur.
| Kontrol noktası | Ne Zaman? |
| Başak eğimi | Başlangıcından sonuna |
| Sap kırılabilirliği | İç nem azaldığında |
| Dane sertliği | Tırnakla zor iz bırakırsa |
| Nem içeriği ölçümü | %13–15 aralığında |
| Hava durumu & günün saati | Sabah 10’dan sonrası, yağışsız |
| Biçerdöver ayarları | Tambur hızı 250–350 d/d, uygun elek açıklığı |
Hasat Sonrası İyi Depolama İçin Öneriler
• Nem: Depoya giren dane nemi %13’ün altında olmalı.
• Depo koşulları: Serin (< 15 °C), kuru, havadar ve aydınlık ortamlar tercih edilmeli.
• Yabancı madde kontrolü: Depoya giren üründe sap, saman ve yabancı tohum bulunmamalıdır.
📌 Özet:
Arpayı nem %13–15 civarına düştüğünde, başaklar tamamen sararmaya başlayınca, taneler sertleşince hasat etmelisiniz. Biçerdöverde doğru hız ve elek ayarlarıyla, sabah saat 10 sonrası kuru havlarda harman yapılmalı. Hasat sonrası dane %13’ün altına kuruyana dek serin, kuru ve temiz depolama şartları sağlanmalı.
